Легендарната хрватска креаторка, пионер на екс-југословенската мода и „шнајдерка“ на Јованка Броз, долгогодишна колумнистка на „Глорија“ и несудена директорка на македонската текстилна фабрика „Тетекс“ Жужи Јелинк почина на 96-годишна возраст во Загреб. Славната загрепска „модистка“ е првата модна дизајнерка од овие простори која што уште во 50-тите години имала ревии надвор од Југославија. На 17-годишна возраст првпат замина во Париз, каде што го учела занаетот кај Нина Ричи, а работела и во алетлејто на Коко Шанел. Во Загреб се вратила во 1939 година, и пред почетокот на Втората светска војна отворила кројачка работилница во која шиела облека за богатите еврејски семесјтва. По војната се сели во САД, а по враќањето Тито ѝ предложил да биде лична кројачка на Јованка Броз.
Но пред овој ангажман, Тито не гледал многу позитивно на нејзината работа. За него Жужи била субверзивна линсот и сметал дека не треба колекциите да ги промовира под името Жужи Јелинек, бидејќи тоа не било добро за самоуправниот социјализам на СФРЈ. Во раните 60-ти Тито ѝ понудил да биде директор на „Тетекс“, и под името на тетовската текстилна фабрика да ги претставува своите креации, но таа одбила. Веднаш после тоа Тито во еден говор ја споменал како негативен елемент за Југославија, па ѝ било предложено да си замине од државата. Повторно се сели, овојпат во Женева, Швајацарија. Во Загреб се враќа во 1964 година и дури тогаш Тито ѝ понудил да шие модни креации за Јованка Броз.
-Се согласив! Го советував и Тито, а „Вартекс“ ги шиеше неговите бели костуми. Јованка доаѓаше во Загреб да ги проба фустаните што ги шиев. Материјалите ги купував во Париз, а еднаш заедно бевме во Париз на модната ревија на „Диор“. Беа почестени што дошла Јованка, сепак таа беше сопруга на ценетиот маршал Тито – има изјавено Јелинек.
Иако повеќе преферирала да креира под сопственото име и ја одбила работата во „Тетекс“, сепак цели 15 години соработувала со „Вартекс“ од Вараждин и првата ревија за оваа компанија се одржала во Њујорк, каде што еден модел носела познатата манекенка Сузана Паркер, омилената на Коко Шанел.
Во 50-тите Јелинек беше првата југословенска креаторка што прикажуваше ревии во Америка, низ цела Европа, на Блискиот и Далечниот Исток. Странските медиуми ја нарекоа амбасадорка на модата, а го доби и прекарот „најпозната модна креаторка зад железната завеса“. Од 1994 година пишуваше колумни за неделникот „Глорија“ кои се однесуваа на машко-женските односи, а објави 11 книги со наслови како „Сексот лечи сè“ и „Жени, освојувајте“. Беше инспирација и за Стивен Спилберг кој своевремено бил заинтересиран да сними филм за нејзиниот живописен живот. (K.T.)
Нема коментари